Waterkracht
Over zwaartekracht, stuwdammen en vissen
Eigenlijk is waterkracht gewoon zwaartekracht, want die zorgt dat het water van hoog naar laag gaat. Waterkracht kun je het best benutten door in de stroming van het water een turbine te plaatsen. Hoe groter het hoogteverschil dat het water overbrugt, hoe meer energie je kunt opwekken.
Vooral landen met veel bergen maken dus gebruik van waterkracht. Ze bouwen een stuwdam in de loop van een rivier. Achter de dam ontstaat een stuwmeer. Onderaan de dam zitten turbines die gaan draaien door de kracht van het water. Een generator zet die beweging om in elektriciteit. Ondertussen zorgt de zon door verdamping dat er weer water boven in de bergen terechtkomt. In Nederland hebben we enkele waterkrachtcentrales, zoals bij Amerongen en Hagestein. Ze maken gebruik van het hoogteverschil voor en achter de stuw.
Bij de bouw van stuwdammen komt veel CO2 vrij. Maar als een dam er eenmaal staat gaat hij lang mee en kan hij veel duurzame energie produceren. Vaak gaat er wel land verloren op de plek van het stuwmeer. Land waar mensen wonen, dieren leven en voedsel wordt geproduceerd. Voor vissen is een dam een lastige hindernis. Er zijn wel trucs (zoals vistrappen) om de vissen om de dam te leiden, maar dat werkt lang niet overal even goed.
Meer weten?
Hoe werkt waterkracht?
Eigenlijk is een waterkrachtcentrale een soort moderne watermolen. Het vallende en stromende water zorgt dat een turbine gaat draaien. Een generator zet de draaibeweging om in elektriciteit. Hoe harder het water stroomt, hoe meer energie je eruit kunt halen. In landen met veel bergen en water staan vaak veel waterkrachtcentrales. Noorwegen haalt bijvoorbeeld 99% van zijn energie uit waterkracht.
1. Dam
2. Doorvaart
Als het waterpeil hoog is en er geen verval meer is, gaat de waterkering open. Zo kunnen schepen er onderdoor varen. Bij een dichte waterkering gebruiken ze de sluis ernaast.
Waterkering in geopende toestand.
3. Machinekamer
4. Onderhoudsruimte
5. Rooster
Houdt vuil tegen. Voorkomt verstopping turbine.
6. Stroomrichting water
7. Waterafvoer
8. Watertoevoer
Het water stroomt met grote snelheid door de buis en brengt de turbine in beweging.
9. Waterturbine
10. Loopschoepen
De loopschoepen drijven de generator aan.
11. Leidschoepen
De leidschoepen regelen de hoeveelheid water die door het stroomkanaal stroomt.
12. Tandwielkast
De versnellingsbak versnelt de lage snelheid van de schoepen van 78 toeren/minuut naar 750 toeren/minuut.
13. Generator
Wekt elektriciteit op met hoog rendement (2.500 kWe).
14. Stroomkabel
Voert de elektriciteit naar het stroomnet.
