Feiten en fabels

Op TikTok verschijnt steeds meer nepnieuws over klimaatverandering. Uit onderzoek van Pointer blijkt dat ruim 30% van de TikToks misleidende informatie bevat! Er wordt bijvoorbeeld beweert dat klimaatverandering helemaal niet bestaat. Nepnieuws over klimaat zorgt voor verwarring. Het kan er zelfs voor zorgen dat de politiek verkeerde maatregelen neemt. Ook jij kan per ongeluk verkeerde informatie verspreiden. Hoe herken je nepnieuws?

Nepnieuws herkennen
Nepnieuws is vaak sensationeel. Er worden spannende koppen gebruikt zoals ‘KLIMAATFRAUDE ONTHULD!’ en er staan enge afbeeldingen bij. De beweringen zijn fout of zwaar overdreven. Soms wordt goede informatie in de verkeerde context geplaatst. Denk aan een foto van de bosbranden in Amerika bij een artikel over toegenomen temperaturen in Nederland. Soms worden personen of organisaties opzettelijk neergezet als slecht. Er wordt bijvoorbeeld beweerd dat Greenpeace klimaatverandering bedacht heeft om geld te verdienen. Dat is natuurlijk niet waar.

De beste manier om nepnieuws te herkennen is door naar de bronnen te kijken. Heeft het bericht een betrouwbare afzender? Anonieme sociale mediagebruikers en beroemdheden – die geen verstand van klimaat hebben – zijn vaak geen goede informatiebron.

Zelf factchecken
Denk je nepnieuws te herkennen? Je kunt het zelf factchecken. Dat betekent controleren of de informatie in een bericht klopt.

1. Vergelijk het nieuws met andere, betrouwbare bronnen. Zeggen die hetzelfde? Dan is het nieuws waarschijnlijk waar.
2. Gebruik factcheck-tools zoals Google Fact Check, climatefeedback.org en snopes.com. Daar reageren wetenschappers op mogelijk onjuiste beweringen.
3. Gebruik Google Reverse Image Search om erachter te komen of afbeeldingen echt zijn of ergens anders vandaan komen.

Betrouwbare bronnen gebruiken
Van sommige bronnen kun je aannemen dat ze betrouwbaar zijn. Wetenschappelijke sites zoals van het IPCC, KNMI en NASA controleren hun berichten goed. Grote journalistieke platforms zoals NOS en nu.nl zijn verplicht om te factchecken. Educatieve sites, bijvoorbeeld van grote musea en onafhankelijke organisaties (Kennislink, Milieu Centraal, enz.), kun je natuurlijk ook vertrouwen!

Met deze kennis hoef je niet in fabeltjes over het klimaat te trappen. Gebruik je gezonde verstand wanneer je een TikTok kijkt of nieuwsbericht leest. Wil je helpen met het voorkomen van nepnieuws? Deel deze kennis!

Bron: NEMO Kennislink, NJi, Mediawijsheid, Pointer